نكاتي درباره خونريزي چشم | دكتر رضا غياثوند

خونريزي چشم معمولا به معناي خونريزي يا يك رگ خوني شكسته زير سطح بيروني چشم است. به واسطه خونريزي، كل بخش سفيد چشم شما ممكن است قرمز يا خون آلود به نظر رسيده، يا ممكن است بخش‌هايي از چشم قرمز ديده شوند.

نوعي كمتر شايع از خونريزي يا هموراژ چشم مي‌تواند در بخش مركزي و رنگي چشم رخ دهد. خونريزي در اعماق يا پشت چشم نيز گاهي اوقات ممكن است موجب قرمزي چشم شود.

خونريزي چشم مي‌تواند به دلايل مختلفي رخ دهد. بيشتر اوقات، فرد نشت خون از چشم را تجربه نخواهد كرد.
با توجه به محل قرارگيري در چشم، خونريزي مي‌تواند بي ضرر بوده يا در صورت عدم درمان ممكن است منجر به عوارضي شود. اگر نسبت به خونريزي چشم مشكوك هستيد بايد براي بررسي دقيق شرايط به پزشك مراجعه كنيد.

حقايقي درباره خونريزي چشم

بيشتر موارد خونريزي چشم بي ضرر هستند و به واسطه يك رگ خوني شكسته در قسمت بيروني چشم رخ مي‌دهند.

– دليل خونريزي چشم همواره مشخص نيست.

– خونريزي چشم در مردمك و عنبيه، كه به نام هايفما (Hyphema) شناخته مي‌شود، نادر است، اما ممكن است شرايطي جدي‌تر را موجب شود.

– خونريزي در اعماق چشم به طور معمول قابل ديدن نيست و ممكن است به واسطه يك بيماري زمينه اي، مانند ديابت رخ دهد.

انواع خونريزي چشم

سه نوع اصلي خونريزي چشم وجود دارند:

خونريزي زير ملتحمه

سطح بيروني شفاف چشم انسان به نام ملتحمه شناخته مي‌شود. ملتحمه بخش سفيد چشم را پوشش مي‌دهد. ملتحمه داراي رگ‌هاي خوني ريز و ظريفي است كه به طور معمول قابل مشاهده نيستند.

خونريزي زير ملتحمه زماني رخ مي‌دهد كه يك رگ خوني زير اين بخش دچار نشت يا شكستگي شود. در اين شرايط، خون در رگ‌هاي خوني يا بين ملتحمه و بخش سفيد چشم گرفتار مي‌شود.

خونريزي چشم مي‌تواند موجب مشهودتر شدن رگ‌هاي خوني يا ايجاد لكه‌اي قرمز روي چشم شود.

اين نوع خونريزي شايع است و به طور معمول موجب درد يا تحت تاثير قرار گرفتن ديد فرد نمي‌شود.

براي يك خونريزي زير ملتحمه احتمالا به درمان خاصي نياز نخواهيد داشت. اين شرايط به طور معمول بي ضرر بوده و طي حدود يك هفته بهبود مي‌يابد.

علائم خونريزي زير ملتحمه

– قرمزي روي بخش سفيد چشم

– چشم تحريك شده يا احساس خراشيدگي در چشم

– احساس پُري در چشم

هايفما

هايفما به يك خونريزي در عنبيه يا مردمك چشم گفته مي‌شود كه بخش‌هاي گرد رنگي و سياه رنگ چشم هستند.

هايفما زماني رخ مي‌دهد كه خون بين عنبيه و مردمك و قرنيه جمع مي‌شود. قرنيه گنبد شفافي است كه چشم را پوشش مي‌دهد و شبيه يك لنز تماسي داخلي به نظر مي‌رسد. يك هايفما به طور معمول زماني رخ مي‌دهد كه عنبيه يا مردمك دچار آسيب ديدگي يا پارگي شده است.

اين نوع خونريزي چشم كمتر شايع است و مي‌تواند بر ديد فرد تاثيرگذار باشد. هايفما مي‌تواند ديد را به صورت جزئي يا به طور كامل مسدود كند. در صورت عدم درمان، اين آسيب ديدگي چشم مي‌تواند موجب از بين رفتن دائمي بينايي شود.

تفاوت اصلي بين يك هايفما و خونريزي زير ملتحمه اين است كه هايفما به طور معمول دردناك است.

علائم هايفما

– چشم درد
– خون قابل مشاهده در جلوي عنبيه، مردمك يا هر دو
– اگر هايفما بسيار كوچك باشد خون ممكن است چندان مشهود نباشد
– تاري ديد يا مسدود شدن ديد
– كدري در چشم
– حساسيت به نور

انواع عميق‌تر خونريزي

خونريزي در بخش‌هاي عميق‌تر يا پشت چشم به طور معمول قابل مشاهده روي سطح آن نيست. اين شرايط گاهي اوقات مي‌تواند موجب قرمزي چشم شود. رگ‌هاي خوني آسيب ديده يا شكسته و عوارض ديگر مي‌توانند موجب خونريزي در قسمت‌هاي داخلي چشم شوند. انواع عميق‌تر خونريزي چشم شامل موارد زير مي‌شوند:

– خونريزي زجاجيه
– خونريزي زير شبكيه
– خونريزي زير ماكولا يا لكه زرد، كه بخشي از شبكيه است

علائم خونريزي در اعماق چشم

– تاري ديد
– مشاهده اجسام و لكه‌هاي شناور
– مشاهده فلش‌هاي نور معروف به فتوپسي
– ديد با رنگ مايل به قرمز
– احساس فشار يا پُري در چشم
– تورم چشم

دلايل خونريزي چشم

شما ممكن است يك خونريزي زير ملتحمه را بدون اين كه از دليل آن آگاه باشيد، تجربه كنيد. دليل همواره مشخص نيست.

آسيب ديدگي يا فشار

گاهي اوقات ممكن است به دلايل زير پارگي يك رگ خوني شكننده در چشم را تجربه كنيد:

– سرفه
– عطسه
– استفراغ
– فشار
– بلند كردن جسمي سنگين
– حركت‌هاي ناگهاني سر
– فشار خون بالا
– استفاده از لنز‌هاي تماسي
– تجربه يك واكنش آلرژيك

مشخص شده است كه كودكان مبتلا به آسم و سياه سرفه در معرض خطر بيشتري براي خونريزي زير ملتحمه قرار دارند.

دلايل ديگر شامل آسيب ديدگي‌هاي چشم، صورت يا سر مي‌شوند كه از آن جمله مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

– ماليدن سخت و شديد چشم
– خراشيدن چشم
– تروما، آسيب ديدگي يا ضربه خوردن چشم يا بخش‌هاي نزديك به چشم

دلايل هايفما

موارد هايفما نسبت به خونريزي زير ملتحمه شيوع كمتري دارند. آن‌ها به طور معمول در نتيجه يك ضربه يا آسيب ديدگي چشم كه از تصادف، زمين خوردن، خراشيدگي، يا تماس با يك جسم سخت يا توپ ناشي مي‌شود، رخ مي‌دهند.

از ديگر دلايل هايفما مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
– عفونت‌هاي چشم، به ويژه موارد ناشي از ويروس هرپس
– رگ‌هاي خوني غير طبيعي روي عنبيه
– مشكلات لخته شدن خون
– عوارض پس از عمل جراحي چشم
– سرطان‌هاي چشم

دارو‌ها

نتايج يك مطالعه نشان داد كه برخي دارو‌هاي تجويزي رقيق كننده خون مي‌توانند خطر برخي انواع خونريزي چشم را افزايش دهند. اين دارو‌ها براي درمان درمان و پيشگيري از تشكيل لخته‌هاي خون استفاده مي‌شوند و شامل موارد زير هستند:
– وارفارين (كومادين، جانتوون)
– دابيگاتران (پراداكسا)
– ريواروكسابان (زارلتو)
– هپارين

دارو‌هاي بدون نسخه مانند دارو‌هاي ضد التهاب غير استروئيدي (NSAIDs) و مكمل‌هاي طبيعي نيز مي‌توانند موجب رقيق شدن خون شود. اگر هر يك از موارد زير را مصرف مي‌كنيد، پزشك خود را از آن آگاه كنيد:

– آسپرين
– ايبوپروفن (ادويل)
– ناپروكسن
– ويتامين E
– سير
– پامچال شب
– جينكو بيلوبا
– نخل اره‌اي

دارو‌هاي اينترفرون‌درماني كه براي درمان برخي عفونت‌هاي ويروسي استفاده مي‌شوند نيز با خونريزي چشم پيوند خورده اند.

شرايط سلامت

برخي شرايط سلامت مي‌توانند خطر خونريزي چشم يا تضعيف يا آسيب ديدگي رگ‌هاي خوني در چشم را افزايش دهند كه از آن جمله مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

– رتينوپاتي ديابتي
– پارگي يا جداشدگي شبكيه
– آترواسكلروز (تصلب شرايين) كه موجب سفتي و تنگي سرخرگ‌ها مي‌شود
– آنوريسم
– آميلوئيدوز ملتحمه
– شلي ملتحمه
– انحطاط ماكولاي مرتبط با افزايش سن
– جداشدگي زجاجيه خلفي
– رتينوپاتي سلول داسي شكل
– انسداد سياهرگ مركزي شبكيه
– مولتيپل ميلوما
– سندرم ترسون

عفونت

برخي عفونت‌ها ممكن است شرايطي شبيه به خونريزي چشم ايجاد كنند. چشم صورتي يا ورم ملتحمه شرايطي بسيار شايع و يك بيماري بسيار مسري در كودكان و بزرگسالان است.

ورم ملتحمه مي‌تواند به دليل يك عفونت ويروسي يا باكتريايي شكل بگيرد. نوزادان مي‌توانند در صورت مسدود شدن مجراي اشك به ورم ملتحمه مبتلا شوند. تحريك چشم ناشي از آلرژي‌ها و مواد شيميايي نيز مي‌تواند به اين شرايط منجر شود.

چشم صورتي موجب تورم و حساس شدن ملتحمه مي‌شود. در اين شرايط بخش سفيد چشم صورتي رنگ به نظر مي‌رسد، زيرا براي مبارزه با عفونت خون بيشتري به سمت چشم جاري مي‌شود.

چشم صورتي موجب خونريزي چشم نمي‌شود، اما در برخي موارد ممكن است موجب شكستن رگ‌هاي خوني آسيب پذير شده و به يك خونريزي زير ملتحمه منجر شود.

خونريزي چشم چگونه تشخيص داده مي‌شود؟

يك اپتومتريست يا چشم پزشك مي‌تواند با نگاه كردن به چشم نوع خونريزي آن را تشخيص دهد.

براي تشخيص دقيق ممكن است به انجام آزمايش‌هاي ديگر مانند موارد زير نيز نياز باشد:

– گشاد كردن مردمك با استفاده از قطره‌هاي چشم
– سونوگرافي براي مشاهده داخل و پشت چشم
– سي‌تي اسكن براي بررسي هر بيماري زمينه‌اي كه ممكن است موجب عوارض چشم شود
– آزمايش فشار خون

چه زماني به پزشك مراجعه كنيم؟

در صورت مواجهه با هر نوع خونريزي چشم يا علائم ديگر مرتبط با چشم به پزشك مراجعه كنيد. هيچگاه تغييرات در شرايط چشم يا ديد خود را ناديده نگيريد. حتي عفونت‌هاي خفيف چشم در صورت عدم درمان مي‌توانند تشديد شده يا موجب عوراض شوند.

در صورت مواجهه با علائم زير در چشم خود بلافاصله به پزشك مراجعه كنيد:

– درد
– حساسيت به لمس
– تورم
– فشار يا پري

– آبريزش يا ترشح
– قرمزي
– تاري ديد يا دوبيني
– تغييرات در ديد
– مشاهده اجسام و لكه‌هاي شناور يا فلش‌هاي نور
– كبودي يا تورم اطراف چشم

درمان خونريزي چشم چيست؟

درمان خونريزي چشم به دليل آن بستگي دارد. خونريزي زير ملتحمه به طور معمول جدي نيست و بدون درمان بهبود مي‌يابد.

درمان دارويي

اگر به يك بيماري زمينه اي، مانند فشار خون بالا، مبتلا هستيد، پزشك براي مديريت اين شرايط دارو تجويز خواهد كرد.

هايفما‌ها و موارد جدي‌تر خونريزي چشم ممكن است به درمان مستقيم نياز داشته باشند. پزشك ممكن است موارد زير را براي بهبود خونريزي تجويز كند:

– قطره‌هاي اشك مصنوعي براي خشكي چشم
– قطره‌هاي استروئيدي براي تورم
– قطره‌هاي بي حس كننده براي درد
– قطره‌هاي آنتي بيوتيك براي عفونت باكتريايي
– جراحي با ليزر براي ترميم رگ‌هاي خوني
– جراحي چشم براي تخليه خون اضافه
– جراحي مجراي اشك

شما ممكن است براي محافظت از چشم طي روند درمان به پوشيدن يك محافظ مخصوص چشم نياز داشته باشيد.

براي بررسي شرايط خونريزي چشم و سلامت آن به پزشك مراجعه كنيد. پزشك احتمالا فشار چشم شما را نيز اندازه خواهد گرفت. فشار بالاي چشم مي‌تواند به بيماري‌هاي چشم ديگر مانند آب سياه منجر شود.

چه كاري مي‌توانيد در خانه انجام دهيد

اگر از لنز‌هاي تماسي استفاده مي‌كنيد، آن‌ها را خارج كنيد. تا زماني كه چشم پزشك به شما نگفته است كه استفاده از لنز‌هاي تماسي بي خطر است، از آن‌ها استفاده نكنيد. براي كمك به بهبود خونريزي چشم در خانه اقدام‌هاي مختلفي را مي‌توانيد انجام دهيد كه از آن جمله مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

– قطره‌هاي چشم يا دارو‌هاي ديگر را بر اساس تجويز پزشك استفاده كنيد.
– فشار خون خود را به طور منظم با يك دستگاه فشار خون اندازه گيري كنيد.
– سر خود را با كمك يك بالش بالاتر قرار دهيد تا به تخليه چشم كمك شود.
– از فعاليت بدني بيش از حد پرهيز كنيد.
– به طور منظم معاينات چشم و ديد را انجام دهيد.
– لنز‌هاي تماسي را تميز نگه داشته و پس از مدتي جايگزين كنيد.
– از خوابيدن با لنز‌هاي تماسي پرهيز كنيد.

چشم انداز خونريزي چشم

خونريزي زير ملتحمه به طور معمول طي دو تا سه هفته بهبود مي‌يابد. در اين مدت خونريزي از قرمز به قهوه‌اي و در نهايت زرد تغيير رنگ مي‌دهد. خونريزي زير ملتحمه شرايطي شايع است و مي‌تواند بيش از يك بار اتفاق بيفتد.

هايفما‌ها و انواع عميق‌تر خونريزي چشم ممكن است به درمان پزشكي نياز داشته باشند و زمان بيشتري براي بهبودي كامل نياز داشته باشند. هايفما شرايطي با شيوع كمتر است. در صورت مشاهده هر گونه علائم خونريزي چشم به پزشك مراجعه كنيد.

بيماري‌هاي زمينه اي، مانند فشار خون بالا و ديابت، را به دقت زير نظر داشته و درمان كنيد، زيرا مي‌تواند به پيشگيري از خونريزي چشم كمك كند.